Tuesday, October 05, 2004

خبر را بخوانيد:
نويسندگان و منتقدان مطبوعاتي در پنجمين دوره انتخاب كتاب سال از ميان نامزدهاي نهايي خود درحوزه رمان و مجموعه داستان هيچ اثري را به عنوان كتاب سال معرفي نكرد.احمد غلامي؛ دبير پنجمين دوره انتخاب كتاب سال منتقدان و نويسندگان مطبوعاتي؛ ضمن اعلام اين خبر گفت:« كتاب هاي منتشر شده در سال 82 در بخش رمان و مجموعه داستان، داراي ارزش هاي غير قابل انكاري هستند و نسبت به آثار سال گذشته تفاوت چنداني ندارند و حتي در برخي آثار پيشرفت چشمگيري ديده مي شود اما با اين همه اين آثار معرف هويت و ديدگاه نويسندگان و منتقدان مطبوعات نيستند. در جلسه نهايي داوران با اكثريت آرا و بدون هيج اختلاف نظري همه متفق القول بودند كه نه تنها كتاب هاي نهايي بلكه كتاب هاي ماقبل نهايي نيز ارزشمند هستند اما همه براين باور بودند از ميان كتاب هاي سال 82نمي توانند كتابي را برگزينند كه متناسب با ديدگاه هاي نويسندگان و منتقدان مطبوعات باشد.»
احمد غلامي درباره انتخاب هاي دوره هاي پيشين گفت: اگر به كتاب هاي ما در سال هاي گذشته توجه كنيد با محدوديتي كه در آثار ادبيات داستاني جدي وجود دارد خواهيد ديد ما به آثاري توجه كرده ايم كه با انتخاب آن ها سليقه و نگرش علمي خود را نسبت به داستان امروز نشان دهيم. تصور مي كنم عده محدودي كه داوري هاي نويسندگان و منتقدان مطبوعاتي را دنبال مي كنند از ما انتظار دارند كه به روش خود وفادار باشيم و عدم انتخاب ما شايد به نوعي وفادار بودن به اصول خودمان و آدم هايي است كه آثار برگزيده ما را دنبال مي كنند. خوشبختانه منتقدان و نويسندگان مطبوعاتي جمع جوان و نوپايي است كه بعيد است انتخاب يا عدم انتخاب كتاب سال آن ها كسي را خوشحال كند يا بيازارد. در چند دوره گذشته نيز نويسندگان و منتقدان مطبوعاتي در بيانيه هاي خود بارها اين نكته را گفته اند كه انتخاب آن ها تلاشي است براي پيشنهاد صداهاي تازه به خوانندگان؛ چه در محتوا و چه در فرم و هرگز ادعا نداشته اند كه اين انتخاب ها مطلق اند."

چند نکته براي من در اين خبر مشخص نشد.

اول اين که چطور کتاب يا کتابهايي ارزش غير قابل انکار دارند ولي در عين حال نسبت به آثار سال گذشته تفاوت چنداني ندارند. در اين صورت چرا سال گذشته کتابي به عنوان کتاب سال انتخاب شد اما امسال اينطور نبود؟ عنايت کنيد به اين جمله خبر نسبت به پارسال در برخي آثار پيشرفت چشمگير ديده شده است
اين جمله که اين آثار معرف ديدگاه نويسندگان و منتقدان مطبوعات نيست يعني چه؟ قرار است نويسندگان کتابي بنويسند که که در خدمت تعريف هويت و ديدگاه نويسندگان و منتقدان مطبوعات باشد؟ آيا هنگام اعلام شرايط شرکت در مسابقه اين شرايط ذکر شده بود؟
اينکه برگزار کنندگان اين جايزه همواره نگاه مشوقي به نوآوري در رشته ادبيات داستاني داشته اند غير قابل انکار است اما در اين صورت بدون شک بايد مرزي براي سبک نويسندگان و نوآوري تعريف شود. اگر آقاي صفدري که سال گذشته به خاطر کتاب من ببر نيستم .... برنده کتاب سال شدند در طي سالهاي آينده کتابي بنويسند با وفاداري به همان سبک و سياق اما بسيار قوي تر از کتاب من ببر نيستم... با اين سياست دبيران نبايد برنده جايزه شود؟ چرا که لااقل نسبت به کارهاي قبلي اين نويسنده نوآوري نداشته است؟ اگر اينطور نيست چرا کتاب من تا صبح بيدارم آقاي مدرس صادقي برنده جايزه نشده است. چون نسبت به کارهاي قبلي همين نويسنده نوآوري نداشته است؟ نسبت به کارهاي ديگر نويسندگان چطور؟
کاش دوستان متولي اين جايزه اين گونه ابهامات را روشن ميکردند.
فکر ميکنم با اين ذهن کلاسيکي که من دارم انتخاب کتاب سال يعني اين که از بين کتابهايي که در سال 1382 منتشر شده اند يکي به عنوان بهترين انتخاب شود. رقابت انتخاب بهترين کتاب سال نسبت به آثار منتشره در سالهاي گذشته نيست همانطور که نسبت به ادبيات کشورهاي ديگر هم نيست. تنها، انتخاب کتابي به عنوان بهترين کتاب سال براي تشويق نويسنده گان و گسترش فرهنگ کتاب خواني است.